Μέτρηση μονοξειδίου Αζώτου.
Μια σύγχρονη μέθοδος διάγνωσης του άσθματος.
Το άσθμα είναι μια από τις πιο συχνές νόσους του αναπνευστικού συστήματος κατά την οποία στενεύει ο αυλός των αεραγωγών που μεταφέρουν τον αέρα στους πνεύμονες για να γίνει η αναπνοή.
Η διάγνωση του βρογχικού άσθματος είναι συχνά εύκολη και βασίζεται στην αιφνίδια εμφάνιση δύσπνοιας, συριγμού, βήχα και αίσθημα σύσφιξης στο στήθος.
Παρόμοια όμως συμπτωματολογία μπορούν πολλές και διαφορετικές ασθένειες να παρουσιάζουν.
Εκτός λοιπόν από την κλινική εξέταση και την μέτρηση της αναπνευστικής λειτουργίας για την σωστή διάγνωση του βρογχικού άσθματος, απαραίτητη είναι και η εκτίμηση της φλεγμονής των αεραγωγών. Η αλλεργική αυτή φλεγμονή μπορεί να εκτιμηθεί μετρώντας το εκπνεόμενο μονοξείδιο του αζώτου (FeNO), τα επίπεδα του οποίου αυξάνονται σε ασθενείς με αλλεργικό βρογχικό άσθμα.
Η παρακολούθηση των συμπτωμάτων του βρογχικού άσθματος είναι σημαντική, αλλά η σωστή μέτρηση της φλεγμονής θα ορίσει και την σωστή θεραπεία.
Η μέτρηση του εκπνεόμενου μονοξειδίου του αζώτου (FeΝO) δίνει άμεσα την απάντηση σε καίριες ερωτήσεις όπως :
*Ποιοι ασθενείς με αόριστα ή πολλαπλά συμπτώματα από το αναπνευστικό έχουν αλλεργική φλεγμονή;
*Ελέγχεται σωστά το βρογχικό άσθμα με την ήδη λαμβανόμενη αγωγή;
*Μήπως υπερθεραπεύεται ενώ θα μπορούσε να ελεγχθεί με μικρότερες δόσεις εισπνεόμενων κορτικοστεροειδών;
*Υπήρξε κάποια αλλαγή στην έκθεση σε αλλεργιογόνα;
Η μέτρηση του μονοξειδίου του αζώτου (FeNO), μέθοδος απλή, εύκολα πραγματοποιήσιμη τόσο από ενήλικες όσο και από παιδιά, δεν απαιτεί κάποια ιδιαίτερη προετοιμασία και μπορεί να γίνει σε οποιοδήποτε εξειδικευμένο πνευμονολογικό κέντρο.
Περίπτωση 1: Διερεύνηση Χρόνιου Βήχα.
Ο Peter είναι ένα αγόρι 5 χρονών το οποίο υποφέρει από επίμονο βήχα τις τελευταίες 8 εβδομάδες. Αναφέρει ιστορικό βρογχίτιδας, δεν έχει καμία διατροφική αλλεργία και δεν παρουσιάζει κανένα αλλεργικό έκζεμα. Από τι πάσχει;
Πιθανή διάγνωση:
- Βήχας μετά από ανάρρωση μιας ίωσης
- Αλλεργική Ρινίτιδα
- Ιγμορίτιδα
- Άσθμα
- Πνευμονία
Αποτελέσματα κλινικών και εργαστηριακών εξετάσεων:
- Ακρόαση πνευμόνων: φυσιολογική αναπνοή.
- Σπιρομετρία: δεν είναι εφικτή λόγω ηλικίας.
- Μέτρηση μονοξειδίου αζώτου (FEno) στον εκπνεόμενο αέρα του Peter: αυξημένη.
Ερωτήσεις:
- Σίγουρα ο Peter δεν πάσχει από άσθμα;
- Πρέπει να λάβει δοκιμαστικά αντιβίωση ως πιθανή πνευμονία;
- Μήπως πρέπει να υποβληθεί και σε άλλες εξετάσεις όπως ακτινογραφία κόλπων προσώπου για πιθανή ιγμορίτιδα;
Πως μπορεί να βοηθήσει η μέτρηση του μονοξειδίου αζώτου (Feno);
Απάντηση – Διάγνωση:
Η αυξημένη τιμή μονοξειδίου αζώτου στον εκπνεόμενο αέρα του Peter φανερώνει ηωσινοφιλική φλεγμονή των πνευμόνων, δηλαδή αλλεργικό βρογχικό άσθμα.
Αντιμετώπηση:
αντιασθματική αγωγή.
Αποτέλεσμα:
Μείωση του βήχα στο τέλος της 2ης εβδομάδας.
Περίπτωση 2: Επιβεβαίωση ή αποκλεισμός Άσθματος
Ο Sebastian είναι ένα αγόρι 10 χρονών ο οποίος υποφέρει από άσθμα από την ηλικία των 5.
- Χρησιμοποιεί κορτικοστεροειδή
- Βήχει κατά τη διάρκεια του ύπνου
- Κουράζεται κατά την διάρκεια φυσικής άσκησης
Ερωτήσεις:
- Έχει σίγουρα ο Sebastian αλλεργικό βρογχικό άσθμα;
- Μήπως άλλη είναι η αιτία των συμπτωμάτων και κακώς χρησιμοποιεί κορτικοστεροειδή;
Ενέργειες:
Η μέτρηση του μονοξειδίου του αζώτου έδειξε ότι δεν υπάρχει καμία εμμένουσα ηωσινοφιλική φλεγμονή δηλαδή δεν πάσχει από αλλεργικό βρογχικό άσθμα.
Αντιμετώπιση:
Παύση χορήγησης κορτικοστεροειδών. Περαιτέρω έρευνα έδειξε ότι πάσχει από ιγμορίτιδα η οποία και αντιμετωπίσθηκε.
Περίπτωση 3: Διάγνωση Βρογχικού Άσθματος σε συνυπάρχουσα αλλεργική ρινίτιδα
Ο Eric είναι 31 χρονών και υποφέρει από χρόνια ρινίτιδα και εποχιακές αλλεργίες κατά την διάρκεια της άνοιξης και του καλοκαιριού. Επιπλέον, πρόσφατα παρατηρήθηκαν αναπνευστικά προβλήματα.
Χρησιμοποιεί αντιϊσταμινικά.
Αποτελέσματα κλινικών και εργαστηριακών εξετάσεων:
- Ακρόαση πνευμόνων: φυσιολογική αναπνοή.
- Μέτρηση μονοξειδίου αζώτου (FENO ): αυξημένη τιμή.
- Σπιρομετρία: φυσιολογική.
Ερώτηση:
Που οφείλονται τα αναπνευστικά προβλήματα του Eric;
- Τι πληροφορία μπορεί να μας δώσει, η τιμή του μονοξειδίου αζώτου (FENO ) στον εκπνεόμενο αέρα του Eric;
- Χρειάζονται και άλλες εξετάσεις όπως π.χ. ακτινογραφία πνευμόνων;
Απάντηση:
- Η μέτρηση του μονοξειδίου αζώτου φανερώνει ότι ο Eric εκτός από την ρινίτιδα, υποφέρει και από εμμένουσα ηωσινοφιλική φλεγμονή των πνευμόνων.
Αντιμετώπιση:
- Του συστήθηκε φαρμακευτική αγωγή εισπνεόμενων κορτικοστεροειδών.
Το διάγραμμα μας δείχνει την ρύθμιση της δόσης μετά από συχνό έλεγχο
Αποτέλεσμα:
Πλήρης υποχώρηση των αναπνευστικών προβλημάτων και αποφυγή περαιτέρω εξετάσεων.
Περίπτωση 4: Άμεση αναγνώριση μη συμμόρφωσης ασθενούς
Η Eva είναι 21 χρονών και υποφέρει από αλλεργίες εδώ και χρόνια. Διαγνώστηκε άσθμα πριν 5 χρόνια, για το οποίο λαμβάνει ανάλογη αγωγή. Η Eva συνεχίζει όμως να παρουσιάζει αναπνευστικά προβλήματα.
Αποτελέσματα κλινικών και εργαστηριακών εξετάσεων:
Ακρόαση πνευμόνων: εικόνα βρογχόσπασμου.
- Η εξέταση RAST έδειξε ότι έχει ευαισθησία στην γάτα (25.1 kU/l), στην σημύδα (22.3 kU/l), και στο cladosporium (1.5 kU/l).
- Σπιρομετρία: παθολογική.
- Μέτρηση μονοξειδίου αζώτου (FENO )στον εκπνεόμενο αέρα της Eva: αυξημένη τιμή.
Ερωτήσεις:
- Γιατί η Eva έχει συμπτώματα ενώ της έχει συστηθεί φαρμακευτική αγωγή;
- Πως μπορεί να βοηθήσει η μέτρηση του μονοξειδίου του αζώτου στον εκπνεόμενο αέρα της Eva;
Απάντηση:
Η μέτρηση του μονοξειδίου αζώτου φανερώνει εμμονή της ηωσινοφιλικής φλεγμονής των πνευμόνων παρά την λήψη αντιασθματικής αγωγής.
Περαιτέρω ερωτήσεις:
- Παίρνει η Eva τα φάρμακα;
- Εκτελεί σωστά τις εισπνοές;
- Έχει αλλάξει η έκθεσή της στα αλλεργιογόνα;
- Παίρνει την ιδανική δόση φαρμάκου;
- Μήπως έχει επιδεινωθεί η κατάσταση του άσθματος;
- Μήπως ο οργανισμός της αντιστέκεται στα στεροειδή;
Ενέργειες:
- Η Eva ενημερώνεται με λεπτομέρεια για τον τρόπο χορήγησης των φαρμάκων.
- Η δόση της αντιασθματικής αγωγής αυξάνεται σταδιακά
Αποτέλεσμα:
Το διάγραμμα μας δείχνει την μείωση της φλεγμονής, άρα και την υποχώρηση των αναπνευστικών προβλημάτων, ως αποτέλεσμα της συμμόρφωσης της ασθενούς και της σωστής δοσολογίας φαρμάκων.
Περίπτωση 5: Ένδειξη απώλειας ελέγχου του Βρογχικού Άσθματος
Η Sara είναι 7 χρονών και υποφέρει από άτυπο άσθμα. Είναι ευαίσθητη στην γύρη και στα ακάρεα.
- Η Sara παίρνει κορτικοστεροειδή.
- Δεν εμφανίζει συμπτώματα (σύμφωνα με τον πατέρα της)
- Είναι συνήθως κουρασμένη και δεν της αρέσει η γυμναστική.
Ερωτήσεις:
- Σίγουρα δεν εμφανίζει συμπτώματα η Sara;
- Καταλαβαίνει ο πατέρας της πλήρως πως αισθάνεται η Sara;
- Είναι το άσθμα υπό έλεγχο;
Αποτελέσματα κλινικών και εργαστηριακών εξετάσεων:
- Ακρόαση πνευμόνων: φυσιολογική αναπνοή.
- Μέτρηση μονοξειδίου αζώτου (FeΝΟ) στον εκπνεόμενο αέρα της Sara: αυξημένη τιμή.
- Σπιρομετρία: φυσιολογική.
Περαιτέρω ερωτήσεις:
- Εκτελεί σωστά τις εισπνοές;
- Παίρνει την ιδανική δόση φαρμάκου;
- Μήπως έχει επιδεινωθεί η κατάσταση του άσθματος;
Τι πληροφορία μπορεί να μας δώσει η μέτρηση του μονοξειδίου αζώτου στον εκπνεόμενο αέρα της Sara;
Απάντηση:
Η μέτρηση του μονοξειδίου αζώτου (Feno) φανερώνει εμμονή της ηωσινοφιλικής φλεγμονής δηλαδή μη ελεγχόμενο σωστά βρογχικό άσθμα, παρά την σωστή λήψη της αντιασθματικής αγωγής.
Ενέργειες:
- Αυξήθηκε η δόση της αντιασθματικής αγωγής.
- Συστήθηκε η χρήση υποαλλεργικών κλινοσκεπασμάτων.
Αποτέλεσμα:
- Η τιμή FENO επανήλθε στα φυσιολογικά όρια μετά από τέσσερις εβδομάδες, φανερώνοντας υποχώρηση της φλεγμονής.
- Η Sara άρχισε να συμμετέχει σε παιχνίδια με έντονη σωματική δραστηριότητα.
- Η κατάσταση της Sara είναι υπό έλεγχο αλλά πρέπει να εξετάζεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα.
Περίπτωση 6: Παρακολούθηση πορείας του Βρογχικού Άσθματος
Η Francesca είναι 14 χρονών και υποφέρει από άτυπο άσθμα. Λαμβάνει αντιασθματική αγωγή από τότε που διεγνώσθη το άσθμα στην ηλικία των 7.
Κλινικές και εργαστηριακές εξετάσεις:
- Ακρόαση πνευμόνων: φυσιολογική αναπνοή.
- Σπιρομετρία: φυσυολογική
- Μέτρηση μονοξειδίου αζώτου στον εκπνεόμενο αέρα της Francesca εντός των φυσιολογικών ορίων.
Το άσθμα κρίνεται ελεγχόμενο, χωρίς συμπτώματα και με χαμηλή τιμή μονοξειδίου αζώτου για πάνω από 6 μήνες, οπότε συστήνεται μείωση της αντιασθματικής αγωγής.
Η Francesca επιστρέφει μετά από 2 μήνες.
Αποτελέσματα εξέτασης:
- Καθόλου συμπτώματα
- Ακρόαση πνευμόνων: φυσιολογική αναπνοή
- Η τιμή μέτρησης μονοξειδίου αζώτου στον εκπνεόμενο αέρα της Francesca φανερώνει επιδείνωση της ηωσινοφιλικής φλεγμονής.
- Σπιρομετρία: φυσιολογική.
Ενέργειες : λόγω απουσίας συμπτωμάτων, αποφασίζεται να παραμένει σε μειωμένη δόση αντιασθματικής αγωγής.
Η Francesca στην συνέχεια, άρχισε να έχει αναπνευστικά προβλήματα κατά την διάρκεια της γυμναστικής.
Αποτελέσματα νέας εξέτασης:
- Ακρόαση πνευμόνων: φυσιολογική αναπνοή.
- Η τιμή μέτρησης μονοξειδίου αζώτου φανερώνει περαιτέρω επιδείνωση της ηωσινοφιλικής φλεγμονής
- Σπιρομετρία κανονική.
Συμπέρασμα:
Η Francesca πρέπει να παίρνει την αρχική δόση της αντιασθματικής αγωγής σε όλες τις περιόδους εφόσον σε αυτή την δόση, δεν παρουσιάζει συμπτώματα.
Περίπτωση 7: Διάγνωση περιττής λήψης αντιασθματικής αγωγής.
Ο Simon είναι 15 χρονών και υπέφερε από ήπιας μορφής άσθμα. Τα τελευταία χρόνια λαμβάνει μικρή δόση κορτικοστεροειδών (ICS).
Αποτελέσματα εξέτασης:
- Καθόλου συμπτώματα.
- Ακρόαση πνευμόνων: φυσιολογική αναπνοή.
- Η τιμή μέτρησης μονοξειδίου αζώτου στον εκπνεόμενο αέρα (Feno) του Simon βρίσκεται εντός των φυσιολογικών ορίων.
- Σπιρομετρία: φυσιολογική.
Άρα:
Το άσθμα του Simon κρίνεται ελγχόμενο, χωρίς συμπτώματα και με φυσιολογική τιμή FENO για πάνω απο 6 μήνες, οπότε αποφασίζεται περαιτέρω μείωση των κορτικοστεροειδών.
Ο Simon επανεξετάζεται μετά από 2 μήνες
Αποτελέσματα εξέτασης:
- Καθόλου συμπτώματα.
- Ακρόαση πνευμόνων: φυσιολογική αναπνοή.
- Η τιμή μονοξειδίου αζώτου (FENO ) στον εκπνεόμενο αέρα του Simon παραμένει εντός φυσιολογικών ορίων.
Διακοπή χορήγησης φαρμάκων
