Δύσπνοια; Βήχας; Είστε καπνιστής ή πρώην καπνιστής?
Ίσως οι πνεύμονες προσπαθούν να στείλουν ένα μήνυμα
Το 1985 καταχωρήθηκε στην ιστορία της Πνευμονολογίας σαν η χρονιά κατά την οποία ο ιατρικός κόσμος αρχίζει και μιλά επίσημα, για μια νέα πάθηση την Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια.
Τι είναι η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια;
Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια ή αλλιώς ΧΑΠ είναι η χρόνια απόφραξη των αεραγωγών, η οποία σε αντίθεση μα το άσθμα, είναι μόνιμη και μη αναστρέψιμη ή μερικώς μόνο αναστρέψιμη.
Που οφείλεται η ΧΑΠ;
Στο 90% των ασθενών, η κύρια αιτία είναι το Κάπνισμα. Στην διάρκεια της ζωής τους, ΧΑΠ θα εμφανίσει τουλάχιστον το 20 με 25% των καπνιστών, δηλαδή περίπου το ¼ αυτών.
Το υπόλοιπο 10% των ασθενών αφορά άτομα που δουλεύουν υπό ανθυγιεινές συνθήκες, όπως οι ανθρακωρύχοι, οι εργάτες οικοδομών, οι εργάτες μετάλλων, οι εργάτες μεταφορών κ.ά.
Επίσης ενοχοποιείται ο καπνός από καύση βιομάζας(πχ ξύλα), το καυσαέριο των αυτοκινήτων οι σκόνες και τα χημικά.
Πως μεταφράζεται η ΧΑΠ σε αριθμούς;
- 210 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από ΧΑΠ.
- Είναι η κύρια αιτία θανάτου σε 100.000 ασθενείς ετησίως.
- Είναι η 4η αιτία θανάτου παγκοσμίως.
- 38,6 δισ. Ευρώ στοιχίζει η ΧΑΠ ετησίως στην Ευρώπη.
- Ευθύνεται για το 13% των νοσηλειών.
- Πάνω από 600.000 Έλληνες πάσχουν από ΧΑΠ.
- Το 56% αυτών που πάσχουν από ΧΑΠ δεν το γνωρίζουν, ενώ οι μισοί πάσχοντες συνεχίζουν και καπνίζουν.
Υπάρχουν συμπτώματα που προειδοποιούν;
Η ίδια η ασθένεια αποτελεί την πιο σημαντική δυσκολία στην διάγνωση της. Πριν την έναρξη των συμπτωμάτων υπάρχει μια μεγάλη περίοδος, περίπου 10 με 20 χρόνια, όπου η νόσος εξελίσσεται χωρίς να δίνει θορυβώδη συμπτώματα. Τα πρώτα συμπτώματα είναι κατά κανόνα ήπια και σχεδόν ποτέ δεν οδηγούν τον ασθενή στο γιατρό. Ο πρωινός βήχας και η βαθμιαία επιδείνωση της δύσπνοιας συνήθως δεν αξιολογούνται. Η απόχρεμψη που είναι ένα από τα κύρια ευρήματα της ΧΑΠ συνήθως υποεκτιμάται. Ο ασθενής μαθαίνει να ζει με τα συμπτώματα αυτά και συνήθως πηγαίνει στον γιατρό μόνον όταν κάποια σοβαρή λοίμωξη του αναπνευστικού παρουσιαστεί ως επιπλοκή πλέον της ΧΑΠ.
Ποιες οι επιπτώσεις της ΧΑΠ στην καθημερινότητα του ασθενούς;
Η χρόνια αυξανόμενη απόφραξη των αεραγωγών, υποβαθμίζει την ποιότητα ζωής του ασθενούς, οδηγώντας σε περιορισμό των κοινωνικών και επαγγελματικών δραστηριοτήτων.
Ο ασθενής αρχικά περιορίζει απλές καθημερινές συνήθειες. Περπατά λιγότερο, προτιμά να μετακινείται μόνο με το αυτοκίνητο, αποφεύγει ανηφόρες και σκάλες. Όσο η νόσος εξελίσσεται, ο ασθενής κλείνεται όλο και περισσότερο στο σπίτι και τελικά καθηλώνεται σε μια πολυθρόνα δίπλα σε φιάλες ή συσκευές οξυγόνου, βυθισμένος σε κατάθλιψη και απογοήτευση.
Σε ένα ‘προβληματικό’ αναπνευστικό σύστημα, η κάθε απλή λοίμωξη γίνεται σταδιακά εφιαλτική. Στα πρώτα χρόνια τα συνήθη κρυολογήματα απλώς διαρκούν περισσότερες μέρες και με πιο έντονη συμπτωματολογία. Αργότερα εμφανίζονται με πιο βαριά κλινική εικόνα (έντονη δύσπνοια ακόμη και στο κρεβάτι στο οποίο ο ασθενής έχει καθηλωθεί λόγω έντονης καταβολής, βήχας με πολλά πτύελα τα οποία αδυνατεί να αποβάλλει με συνέπεια να τον ‘πνίγουν’). Καθώς εξελίσσεται η νόσος, αυξάνεται ο αριθμός των επισκέψεων στα ‘επείγοντα περιστατικά’ και οι νοσηλείες λόγω οξείας αναπνευστικής ανεπάρκειας.
Το συμπέρασμα όλων των παραπάνω είναι ότι:
Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, καταστρέφοντας τους πνεύμονες, καταστρέφει την καθημερινότητα του ασθενούς.
Υπάρχει θεραπεία για την ΧΑΠ;
Ακρογωνιαίος λίθος στην αντιμετώπιση της Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ) είναι η πρόληψη και η πρώιμη διάγνωση της.
Η αποφυγή της καπνιστικής συνήθειας ή η διακοπή της είναι κεφαλαιώδους σημασίας στην αντιμετώπιση αυτής της παγκόσμιας μάστιγας.
Όταν εμφανισθεί η νόσος, η αντιμετώπιση της στηρίζεται σε δύο σκέλη:
- Την φαρμακευτική θεραπεία.
- Την Αναπνευστική Αποκατάσταση.
Η πλέον κατάλληλη θεραπευτική στρατηγική για την ΧΑΠ είναι η εξατομίκευση, αφού κάθε ασθενής είναι διαφορετικός και χρειάζεται διαφορετική αγωγή παρότι όλοι πάσχουν από την ίδια νόσο.
Τα φάρμακα πολλά, το ίδιο και οι ασθενείς. Το ποιο φάρμακο ταιριάζει σε ποιόν αποφασίζετε μέσα από την μελέτη του ατομικού ιστορικού, την συμπτωματολογία και τον εργαστηριακό έλεγχο των πνευμόνων (ακτινογραφία, σπιρομέτρηση εξετάσεις αίματος κ.ά.).
Με την φαρμακευτική θεραπεία γίνεται προσπάθεια μείωσης της απόφραξης των αεραγωγών, άρα και της δύσπνοιας, αντιμετώπιση της χρόνιας βρογχίτιδας δηλαδή του χρόνιου παραγωγικού βήχα και στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης παροξύνσεων.
Ο βασικός στόχος της Αναπνευστικής Αποκατάστασης, είναι η εξάλειψη της σωματικής ανικανότητας και αδράνειας, ώστε να αναβαθμιστεί η καθημερινότητα και η ποιότητα ζωής του ασθενούς.
Ο στόχος αυτός επιτυγχάνεται, με την Αναπνευστική φυσικοθεραπεία η οποία στοχεύει στο να μάθει ο ασθενής πώς να αντιμετωπίζει την δύσπνοια του, πώς να αναπνέει πιο αποτελεσματικά και πιο σωστά, πώς να συγχρονίζει την αναπνοή του με απλές καθημερινές κινήσεις, όπως το περπάτημα ή το ανέβασμα σκάλας, πώς να αποβάλλει τα πτύελα πιο αποτελεσματικά.
Η αναπνευστική φυσικοθεραπεία, συνδυάζεται με σωματική άσκηση που αποβλέπει στην ενδυνάμωση διαφόρων μυϊκών ομάδων που συμμετέχουν στο δύσκολο έργο της αναπνοής.
